Nhà ở xã hội tại TP.HCM: Giá tăng chóng mặt, thách thức người thu nhập thấp

Trong khi nhu cầu sở hữu nhà ở của người dân thu nhập thấp tại TP.HCM ngày càng tăng, đặc biệt là giới công nhân và lao động nhập cư, thì thị trường lại chứng kiến một nghịch lý: nhiều căn nhà ở xã hội sau vài năm bàn giao đang được rao bán lại với giá gấp đôi, thậm chí gấp ba lần giá gốc.

Nguồn cung “tắc nghẽn” giữa lúc nhu cầu bùng nổ

Theo Bộ Xây dựng, Việt Nam cần xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội (NƠXH) từ nay đến năm 2030 để đáp ứng nhu cầu thực tế. TP.HCM – với dân số hơn 9,5 triệu người – được xem là tâm điểm của bài toán này khi lực lượng lao động nhập cư và người thu nhập thấp luôn chiếm tỷ lệ lớn.

Dù thành phố đã triển khai nhiều dự án nhà ở xã hội, tuy nhiên nguồn cung vẫn không theo kịp nhu cầu. Trong khi các phân khúc nhà ở thương mại và cao cấp bị dư thừa, thì nhà ở giá rẻ lại trở thành “hàng hiếm” thực sự trên thị trường.

Giá nhà xã hội tăng cao: Hệ quả của quy hoạch và quản lý chưa hiệu quả

Theo các chuyên gia, việc giá nhà ở xã hội bị đẩy cao trên thị trường thứ cấp là hậu quả của nhiều yếu tố:

• Thiếu quy hoạch tổng thể: Nhiều dự án hoàn thiện nhưng thiếu hạ tầng đồng bộ khiến người dân ngần ngại chuyển đến ở.

• Chênh lệch cung – cầu: Số lượng căn hộ không đủ đáp ứng nhu cầu thực tế, trong khi đó quy trình tiếp cận vẫn còn nhiều rào cản.

• Biến động chi phí xây dựng: Giá vật tư, nhân công tăng cao khiến giá thành nhà ở xã hội cũng bị ảnh hưởng theo.

Ông Sử Ngọc Khương – Giám đốc cấp cao Savills Việt Nam – nhận định: “Bức tranh nhà ở xã hội không chỉ là chuyện quỹ đất mà cần được nhìn từ góc độ xã hội học. Việc người dân không có nơi an cư sẽ kéo theo nhiều hệ lụy xã hội.”

Những hệ lụy tiềm ẩn nếu không có giải pháp dài hạn

Khi nhà ở xã hội dần vượt khỏi khả năng tiếp cận của người dân, hậu quả không chỉ dừng lại ở khó khăn về tài chính cá nhân mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc phát triển đô thị. Người lao động không ổn định chỗ ở sẽ gặp trở ngại trong việc học tập, làm việc và đóng góp lâu dài cho xã hội.

Thậm chí, theo nhiều chuyên gia, đây còn là yếu tố tiềm ẩn làm gia tăng các vấn đề xã hội như tệ nạn, sự bất bình đẳng và áp lực cho hạ tầng đô thị.

Giải pháp nào để “mở khóa” thị trường nhà ở xã hội?

Để giải quyết bài toán này, các chuyên gia kiến nghị:

• Xác định rõ quỹ đất cho nhà ở xã hội, ưu tiên vị trí thuận tiện, có kết nối hạ tầng giao thông tốt.

• Tăng cường hợp tác công – tư, áp dụng hình thức KPI giữa Nhà nước và doanh nghiệp để kiểm soát tiến độ, chất lượng.

• Hỗ trợ pháp lý và tài chính: Rút ngắn thủ tục đầu tư, ưu đãi tín dụng cho cả nhà phát triển lẫn người mua thuộc diện chính sách.

• Quản lý thị trường thứ cấp chặt chẽ: Tránh việc nhà ở xã hội bị “lách luật” để sang tay, đầu cơ trục lợi.

---

Kết luận

Nhà ở xã hội không chỉ là nhu cầu an cư, mà còn là nền tảng cho một đô thị phát triển bền vững. Việc giá nhà bị đẩy lên quá cao tại TP.HCM đang phản ánh sự mất cân bằng giữa chính sách và thực tế. Nếu không có những hành động quyết liệt và đồng bộ, mục tiêu an cư cho người thu nhập thấp sẽ tiếp tục là bài toán nan giải trong tương lai gần.